Giờ phút lịch sử ngày 30/4/1975 qua báo chí quốc tế

“Thành phố Hồ Chí Minh – Giờ khắc số 0” tập hợp tường thuật của những nhà báo phương Tây trực tiếp có mặt tại Việt Nam trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975.

11:30 ngày 30/4/1975 là cột mốc đã thay đổi vận mệnh của cả một dân tộc: Cuộc chiến tranh kéo dài suốt 30 năm tại Việt Nam khép lại, mở ra một kỷ nguyên mới – Kỷ nguyên độc lập dân tộc, thống nhất.

Sách Thành phố Hồ Chí Minh – Giờ khắc số 0 – Những phóng sự về kết thúc cuộc chiến tranh 30 năm.

Khoảnh khắc lịch sử của thời cuộc và nghề nghiệp

Với các phóng viên chiến trường, “Giờ khắc số 0” khép lại một trong những thời đoạn hành nghề sôi động nhất, một trải nghiệm “Việt Nam” mang lại nhiều bài học nghề nghiệp và cả những suy tư về thế giới, như nhận định của nhà sử học Dương Trung Quốc trong Lời giới thiệu cuốn sách Thành phố Hồ Chí Minh – Giờ khắc số 0 – Những phóng sự về kết thúc cuộc chiến tranh 30 năm.

Nhà báo Cộng hòa Liên bang Đức Börries Gallasch, người tổ chức bản thảo cuốn sách này, đã có ý tưởng và kịp thời tập hợp những bài viết của các đồng nghiệp thành một ấn phẩm vào ngay thời khắc cuộc chiến tranh vừa kết thúc.

16 bài viết của các tác giả đa dạng quốc tịch, làm việc cho các tờ báo khác nhau với các cách tiếp cận khác nhau, được tập hợp tức thời sau sự kiện ngày 30/4/1975 và ra mắt chỉ sau đó 4 tháng, vẫn nóng bỏng tính thời sự cùng những cảm xúc sâu sắc trước một biến cố lớn lao của thời cuộc và nghề nghiệp, trở thành một biên niên chân thực về khoảnh khắc lịch sử

Xe tăng quân giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập trưa 30/4/1975. Ảnh: Trần Mai Hưởng/TTXVN.

Biên niên sử sống động

Tác giả các bài báo là những phóng viên chiến trường, những nhân chứng trực tiếp có mặt, tai nghe mắt thấy dòng thời sự biến chuyển: Quân cách mạng hành quân vào miền Nam, mang theo tinh thần kiên định “dân tộc Việt Nam là một” và niềm tin tất thắng. Cuộc di tản do Mỹ tổ chức diễn ra đầy hỗn loạn, khi trực thăng nối đuôi nhau rời khỏi Sài Gòn, để lại một thành phố hoang tàn. Để rồi chỉ một tuần sau, chính họ lại nhìn thấy một Sài Gòn khác – bình tĩnh, trật tự và tràn đầy biểu tượng của một thời đại mới.

Bìa sách Thành phố Hồ Chí Minh – Giờ khắc số 0 – Những phóng sự về kết thúc cuộc chiến tranh 30 năm. Ảnh: NXB CTQGST.

Lịch sử hiện ra qua những chi tiết và hình ảnh sống động: chiến sĩ cách mạng trong màu áo quân phục cùng đôi dép cao su Hồ Chí Minh trò chuyện cởi mở với người dân; những học sinh trong tà áo dài trắng, những bà mẹ, những người thân ôm nhau khóc trong ngày đoàn tụ… Sau những ngày đầu lo lắng, người dân Sài Gòn trở lại cuộc sống thường nhật, dẫu biết rằng trước mắt là hành trình đầy thách thức để tái thiết đất nước.

Qua câu chuyện của những cá nhân, cuốn sách phản ánh bức tranh toàn cảnh không khí của cả một đất nước, làm bật lên sự thật: Chiến thắng của Việt Nam không chỉ đơn thuần là thắng lợi của một ý thức hệ hay một lực lượng quân sự, mà còn là chiến thắng của cả một dân tộc đã trải qua mất mát, chia cắt và đau thương để giành lại độc lập, tự do.

Người lính miền Bắc vào Nam chiến đấu cũng là đi tìm lại gia đình, người thân bị chiến tranh chia lìa. Khoảnh khắc gặp lại cha mẹ, anh chị em sau bao năm xa cách trở thành một biểu tượng của hòa bình, thống nhất đất nước.

“Sài Gòn – trung tâm của cuộc chiến tranh du kích thế giới – sụp đổ không có chiến sự, hầu như không có thương vong. Börries Gallasch – nhân chứng của cuộc sụp đổ này – đã yêu cầu các bạn đồng nghiệp của mình – những người đã cùng có mặt tại Việt Nam vào giai đoạn cuối của cuộc chiến, hãy đưa tin từ góc nhìn chủ quan mà họ đã nhìn thấy và cảm nhận được, khi những người chiến sĩ du kích chiếm lĩnh thành phố, kết thúc sự chết chóc tại đây”, nhà báo Freimut Duve viết trong Lời đầu sách.

Từ góc nhìn của những “người ngoài cuộc” có cơ hội chứng kiến cận cảnh những giờ phút lịch sử, Thành phố Hồ Chí Minh – Giờ khắc số 0 – Những phóng sự về kết thúc cuộc chiến tranh 30 năm đậm đà hơi thở của nửa thế kỷ trước, qua đó khắc họa rõ nét sự chuyển mình của một dân tộc sau chiến tranh – về nỗi đau, niềm vui và cả những hy vọng vào một tương lai tốt đẹp hơn.

Theo Phong Khang/znews